Książka poświęcona jest polskim traktatom architektonicznym z XVII wieku. Rozprawy te poddano analizie z perspektywy badań literaturoznawczych oraz studiów nad kulturą i historią sztuki. Praca mówi o tym, co w owej epoce uznawano za cenne. Pozwala rozpoznać znaczenie pamięci kulturowej dla powstania idei prywatnych zbiorów. Pierwsza część studium dotyczy dawnych siedzib: dworów i pałaców oraz pomieszczeń, które przeznaczano w nich do prezentacji kolekcji. Druga część przedstawia strategie zakładania ogrodów i zgłębia ich możliwości wystawiennicze. Takie ujęcie prowadzi do wniosków na temat wzajemnego oddziaływania sztuki i natury - ich przenikania się w kulturze baroku i w tradycji szlacheckiego dworu. Książka stawia pytania o strategie kolekcjonowania, role kolekcjonera, fundatora oraz zwiedzającego, o metody przechowywania, eksponowania i percepcję zbiorów w dawnej Rzeczypospolitej. A w szerszej optyce - poszukuje źródeł specyfiki polskiej kultury nowożytnej oraz jej wzorców.
Aleksandra Jakóbczyk-Gola - kulturoznawca, filolog i historyk sztuki; kustosz dyplomowany w zespole kuratorów wystawy stałej Muzeum Historii Polski, współpracuje z Wydziałem "Artes Liberales" i Instytutem Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się dawną kulturą polską, w szczególności zagadnieniami związanymi z ikonografią, symboliką, historią muzealnictwa oraz relacjami między kulturą religijną polskiego średniowiecza a tradycjami chrześcijańskiego Wschodu. Uczestniczka i koordynatorka projektów badawczych, autorka monografii, rozpraw i artykułów.
Aleksandra Jakóbczyk-Gola, Gabinety i ogrody. Polskie nowożytne traktaty architektoniczne wobec kultury kolekcjonowania, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2020.
Spis treści
Wstęp
Polskie traktaty architektoniczne w XVII wieku
"Podług nieba i zwyczaju polskiego"
Polski dwór w dobie nowożytnej
Kolekcja nowożytna
Zbiory w Rzeczypospolitej
Przechowywanie i eksponowanie
Kolekcja pałacu Kazanowskich w Warszawie
Kabinet i zbiory nieporęckie
Inwentarze zbiorów zamku w Żółkwi
Gmach pamięci
Barokowe ogrody
Ogrody w Rzeczypospolitej
Relacja: ogród i gabinet
Botanicy i kolekcjonerzy
Teoria architektury o ogrodach
Krajobraz i otoczenie
Woda w ogrodzie
Roślinna obfitość
Kolekcja w ogrodzie
Ogród i jego właściciel - rola fundatora
Proksemika natury
Ogród jako mikrokosmos
Zakończenie